Türkiye Araştırmacılar Derneği'nin kurcusu Nezih H. Neyzi
"Pazarlama Araştırmacılığı"nın bir meslek olarak Türkiye’de yerleşmesine önderlik eden Nezih H. Neyzi 25 Aralık 1923’de İstanbul’da dünyaya gelmiştir.
İlk ve orta okulu Saint Joseph’de, liseyi Robert Kolej’de (1944) bitiren Neyzi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde birer yıl okuduktan sonra, 1948’de Pennsylvania Üniversitesi’nde “İşletme” alanında master yaparak bu dalda öğrenim gören “İlk Türk Vatandaşı” sıfatını almıştır.
1954’te Harvard Üniversitesi’nde “pazarlama” eğitimi almış ve arkasından İstanbul’da, İşletme İktisadı Enstitüsü’nde ilk pazarlama derslerini başlatmıştır. 1961 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde doktorasını tamamladıktan sonra Robert Kolej, Robert Yüksek ve Boğaziçi Üniversitesi’nde istatistik, pazar araştırması, dış pazar araştırması ve kamu yönetimi derslerini vermiştir.
Kamu görevi olarak, 1974 – 1975 ve 1977 – 1978’de, iki kez Denizcilik Bankası Genel Müdürlüğü yapmış, 1982 yılında, Ulaştırma Bakanlığı’ndan Bakanlık Danışmanı olarak emekliye ayrılmıştır.
1961’de de kurmuş olduğu Türkiye’nin ilk pazarlama araştırmaları şirketi olan PEVA Araştırma’dan, üstlendiği kamu görevi dolayısıyla bir süre ayrı kalmış, sonrasında kendi işine tekrar dönerek pazarlama araştırmalarına yoğunlaşmıştır.
“Pazarlama ve Dağıtım Araştırmaları”, “Pendik : Devletçilik – Karma Ekonomi – Özel Sektör”, “Atatürk ‘ün Çocukları”, “Kızıltoprak Anıları”, doktora tezi olarak yazdığı, İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü tarafından yayınlanan “Türkiye Petrol Sanayii” adlı kitaplarının yanı sıra pazarlama ve pazar araştırma eğitiminde kullanılmak üzere yüzden fazla örnek olayı ve PEVA Araştırma’da kurduğu ilk özel dershanede okutulan “Satıcılık Prensipleri” ve “Pazar Araştırması Ders Notları”nı hazırlamıştır. PEVA Yayınları ile katıldığı, özellikle anı ve tarih türü yapıtlara ağırlık tanıyan yayıncılık yaşamında, “Ulusçuluk” (Prof. Mehmet Ali Ayni, 1868 – 1945) adlı kitapla 1977 Dünya Kitap Dergisi Ödülü’nü kazanmıştır.
Türkiye’nin ilklerinden olan Nezih Neyzi’nin vefatından sonra, iş dünyasında birlikte çalıştığı insanlardan bazı taziye mesajları;
“Nezih Neyzi, Türkiye’de bir düşünce tarzının, araştırma mesleğinin öncülüğünü yaptı. Taşları dizdi, kuralları oturttu ve bütün bunları inanılmaz bir tevazu içinde oluşturdu. Saygılıydı, kalbimi ve şevkimi hiçbir zaman kırmadı. Dostumun o sıcacık bakışlarını hiç unutamıyorum. Gözlerinin içinde sanki kıvılcımlar çakardı, yıldız yıldız gülümserdi gözleri."
BETÜL MARDİN
“Şimdi artık Nezih Neyzi aramızda değil. PEVA öksüz kaldı, ama yaşayacağına inanıyorum. Umarım Araştırmacılar Derneği de sahipsiz kalmaz, hiç olmazsa onun hatırasına birileri sahip çıkar”
NEZİH DEMİRKANAT
“Yazgının çok az insana armağan ettiği büyülü bir nitelik vardı onda; her tanıdığına kendini sevdirme yeteneği”
ŞAKİR ECZACIBAŞI
“Sadece araştırma dünyası değil, Türk toplumu da Nezih Neyzi’ye şükran borçludur.”
M. ALAEDDİN ASNA
“Dostum Nezih Neyzi, yaşamında değerli şeyler yaparak gerçek mutluluğa ulaşmış nadir kişilerden biriydi. Diğer bir özelliği de, insanlar arasında duvarlar yerine köprüler kurmaktaki doğal becerisiydi.”
ŞEVKİ FİGEN